فارس- مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، شاخص‌ها در ارزیابی سرانه مطالعه کشور را متفاوت دانست و گفت: بر اساس نظر مراجع مختلف سرانه مطالعه از ۱۲ تا ۴۰ دقیقه متغیر دارد.
ابراهیم حیدری در حاشیه بازدید از مجموعه فرهنگی آبی به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در شیراز، گفت: تاکید دولت چهاردهم بر تمرکززدایی از رویدادهای فرهنگی و هنری است.
وی دوام، استمرار و پویایی برنامه‌هایی که با مشارکت مردم باشد را بیشتر دانست و افزود: با این نگاه است که دولت در حوزه فرهنگی و هنری گام بر می‌دارد.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران چند عامل را در نوسان شمارگان کتاب مهم ارزیابی کرد و گفت: اقتصاد بر حوزه فرهنگ تاثیر بسیاری داشته است. وقتی امرار معاش و دغدغه معیشت در اولویت قرار گیرد، بسیاری از مردم از حوزه فرهنگ دور می‌شوند.
حیدری با بیان اینکه رویکرد دولت‌ها بر فضای باز سیاسی است، گفت: ایجاد این موقعیت و فضا به معنی ولنگاری و رها کردن حوزه فرهنگی و هنری نیست زیرا حوزه فرهنگ، نشر و کتاب نیازمند فضای باز در چهارچوب قانون است.
وی با بیان اینکه قانون، وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را مشخص کرده است، افزود: در چهارچوب آنچه قانون مشخص کرده، هنرمندان و فرهنگوران باید بتوانند نفس بکشند و کار کنند.
حیدری، تشویق مردم به کتابخوانی را از اهداف دولت اعلام کرد و گفت: کتاب هنوز علاقه‌مندان خودش را دارد البته همپای سایر حوزه‌ها این بخش هم با کاهش‌هایی روبه‌رو شده است.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به سرانه مطالعه در کشور اعلام کرد: از سوی مراجع مختلف آمارهای متفاوتی ارائه می‌شود؛ بنابر پژوهش‌های انجام شده، سرانه مطالعه ۱۲ دقیقه است در حالی‌که مرکز آمار این سرانه را ۲ دقیقه ارزیابی کرده و از سوی دیگر این رقم ۳۰ یا ۴۰ دقیقه عنوان می‌شود.
وی با اشاره به اینکه کتاب یک کالای فرهنگی است که در کنار دیگر محصولات مورد ارزیابی قرار می گیرد، تصریح کرد: سرانه مطالعه فقط محدود به کتاب نیست و در کنار دیگر حوزه‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. شاخص‌ها متفاوت است و بعضی پادکست‌ها را هم در زمره کتابخوانی می‌دانند و برخی نیز آثار سمعی و بصری حوزه نابینایان و ناشنوایان را در این حوزه قرار می‌دهند.
حیدری با توجه به شمارگان کتاب اعلام کرد: بر اساس شمارگان کتاب، در حال حاضر با کاهش روبه‌رو هستیم که دلایل مختلفی دارد که از جمله آنها، شرایط اقتصادی و شکل گیری فناوری‌های نوین است.
خراسان شمالی- کتاب «۱۰۰ ویژگی معلم توانمند و موفق» به همت انتشارات زبان علم و به نویسندگی میترا روزگار و مریم امانی منتشر و روانه بازار کتاب شد.
میترا روزگار در گفت‌وگو با خبرنگارخبرگزاری کتاب ایرانایبنا در بجنورد بیان کرد: معلمان برتر و موفق ستون‌های فقرات نظام آموزشی هر جامعه‌ای هستند و نه تنها دانش و اطلاعات را منتقل می‌کنند، بلکه نقش کلیدی در شکل‌دهی به شخصیت و آینده دانش‌آموزان ایفا می‌کنند.
وی گفت: معلمان با اشتیاق و تعهد خود، الهام‌بخش یادگیری و رشد در دانش‌آموزان هستند و محیطی را ایجاد می‌کنند که در آن خلاقیت، تفکر انتقادی و همکاری پرورش یابد.
روزگار با بیان ویژگی‌های بارز معلمان موفق افزود: مهارت‌های ارتباطی قوی، توانایی درک نیازهای فردی دانش‌آموزان، خلاقیت در روش‌های تدریس و مدیریت مؤثر کلاس از ویژگی‌های معلم موفق است که این معلمان با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و روش‌های آموزشی متنوع، به یادگیری معنا می‌بخشند و انگیزه را در دانش‌آموزان تقویت می‌کنند.
وی تصریح کرد: در دنیای امروز که تغییرات سریع و چالش‌های جدید در عرصه آموزش به وجود آمده است، نقش معلمان برتر بیش از پیش اهمیت پیدا کرده و آنها با توانایی‌های خاص خود، نه تنها به انتقال علم کمک می‌کنند، بلکه به عنوان الگوهایی مثبت، ارزش‌های انسانی و اجتماعی را نیز در دانش‌آموزان نهادینه می‌کنند.
روزگار با اشاره به محتویات این کتاب تاکید کرد: در این کتاب به بررسی ویژگی‌ها، روش‌ها و روش تدریس و تأثیرات معلمان برتر پرداخته شده و نشان داده‌ایم که چگونه این افراد می‌توانند به تحول و پیشرفت نظام آموزشی کمک کنند. معلمان موفق، نه تنها آینده دانش‌آموزان خود را شکل می‌دهند بلکه به ساختن جامعه‌ای بهتر و آگاه‌تر نیز کمک می‌کنند.
وی گفت: این کتاب با همکاری مریم امانی و در ۸۴ صفحه و در قطع رقعی به رشته تحریر و به همت انتشارات زبان علم در زمستان سال جاری به چاپ رسید و روانه بازار کتاب شد.
معماری در کتابخانه‌ها علاوه بر تأمین فضا برای نگهداری کتاب‌ها و منابع اطلاعاتی، به طراحی محیطی کمک می‌کند که کتابخانه‌ها جوی الهام‌بخش و دلپذیر برای مطالعه و یادگیری داشته باشند.
سرویس مدیریت کتاب خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): معماری و طراحی کتابخانه مدرن، یک هنر در حال تکامل است زیرا فناوری، پویایی فضا را تغییر می‌دهد، با این حال همیشه هوس انتخاب یک رمان کلاسیک از کتابخانه‌ای با نردبانی برای دسترسی به قفسه بالایی داریم. هر کتابخانه‌ای که در این گزارش معرفی می‌کنیم، از کتابخانه جدید ماتسوبارا در ژاپن تا کتابخانه بنیاد استاوروس نیارخوس، یک مطالعه موردی در مورد تاریخ مدرن و موفقیت آینده کتابخانه‌ها به عنوان یک منبع عمومی است. کتابخانه مکانی برای ایده‌ها و تفکر است. خورخه لوئیس بورخس زمانی نوشت: «همیشه تصور می‌کردم که بهشت نوعی کتابخانه خواهد بود.» و ما این موضوع را باور داریم. در بخش نخست این گزارش به معرفی برخی از کتابخانه‌ها و معماری آنها می‌پردازیم.
کتابخانه دانشگاه لا تروب، استرالیا با معماری کاسلوف
استودیوی معماری Kosloff مستقر در ملبورن، برداشت خود را در مورد اینکه کتابخانه جدید برای دانشگاه La Trobe در بندیگو چگونه باید باشد، توضیح داد. این تیم با به چالش کشیدن درک «کتابخانه سنتی» و افزودن قسمتی برای مشارکت، یک پوسته موجود را در فضایی با شفافیت و رنگ دوباره تصور کردند. فضای داخلی سه سطح را در بر می گیرد و شامل اتاق‌های مشاوره، باجه اطلاعات، سالن استراحت و اتاق هیأت مدیره است.
کتابخانه دورست، انگلستان، آیدان کراوشو
معماران کراوشو با این ساختمان جدید در دورست انگلستان، تغییر جدیدی به معماری کتابخانه سنتی داده‌اند. کتابخانه جدید در مجاورت یک مزرعه و آسیاب آبی است. معمار آن آیدان کراشاو، بنیانگذار این استودیو مستقر در لندن، مأمور شد تا بخش قابل توجهی از این ساختمان آجری بلند را به یک کتابخانه و فضای اداری تبدیل کند، با این هدف که خانه‌ای برای مجموعه قابل توجهی از کتاب‌های تاریخی در معماری پالادی (معماری برگرفته از قرن شانزدهم) ایجاد کند. کراوشو با همکاری همکارش پاندورا دورمیسی، فرم ساختمان اصلی مزرعه را انتخاب کرد. این کتابخانه حول یک شبستان طاقدار مرکزی بوده که با دو راهرو با پشته‌های کتاب، که تفسیری مدرن از نسبت‌های کلاسیک است، احاطه شده است.
کتابخانه ماتسوبارا، ژاپن با معماری «مارو»
این ساختمان که جایگزین کتابخانه موجود در همان محل شده است، به دلیل ویژگی‌های تجسمی و موقعیت چشمگیرش در کنار یک مخزن متمایز است. معمار آن «مارو» از این محیط و همچنین ویژگی‌های شهر برای طراحی خود استفاده کرده است. معماران توضیح می‌دهند: «وقتی از ماتسوبارا بازدید کردیم، از دریاچه‌ها و مقبره‌های باستانی پراکنده شده در اطراف شهر تأثیر گرفتیم». این سازه‌های دست‌ساز در مقیاسی بسیار بزرگ‌تر از محله‌های مسکونی اطراف آنها بودند و در طول سال‌ها به زمین طبیعی شبیه شده بودند. آنها پروژه‌های مهندسی عمران را در مقیاس بزرگ‌تر از معماری به ذهن آوردند، که منعکس کننده شرایط منحصر به فرد پروژه خودمان (کتابخانه ماتسوبارا) است؛ یعنی کتابخانه‌ای که در یک حوض ساخته شده است.
کتابخانه بنیاد استاوروس نیارخوس، ایالات متحده آمریکا
با کتابخانه بنیاد استاوروس نیارخوس، کتابخانه مرکزی گردشی جدید نیویورک، که توسط معماران هلندی Mecanoo طراحی شده است، آشنا شوید. این پروژه با المان هایی از معماری سال ۱۹۱۴ کتابخانه قدیمی مید منهتن ساخته شده است. ساختمان موجود بازطراحی شد و سقفی چشم نواز و زاویه دار در بالای آن قرار گرفت. فرانسین هوبن، مدیر مکانو می‌گوید: «کتابخانه‌ها مهم‌ترین ساختمان‌های عمومی هستند.»
کتابخانه چارلز در دانشگاه تمپل، ایالات متحده
اسنوهتا معمار این کتابخانه، آخرین طراحی کتابخانه خود را در دانشگاه معبد فیلادلفیا کنار گذاشته است. کتابخانه چارلز که در مرکز فضای بازاین محل قرار دارد، با همکاری شرکت مهندسی Stantec توسعه یافته است. تنوع و طرح‌بندی آن شما را به بازنگری در کتابخانه‌های مرسوم وادار می‌کند و موجی از فناوری‌ها و امکانات یادگیری مشارکتی و اجتماعی را به بخش دانشجویی ۳۹ هزار نفری معرفی می‌کند. طاق‌های چوبی روان، حجم‌های شیشه‌ای زیبا و لابی سه طبقه گنبدی شکل دهلیزی با سقف سبز ۴۷ هزار و ۳۰۰ فوت مربعی، یکی از بزرگترین سقف‌های پنسیلوانیا را پوشانده است. این معماری به سیستم مدیریت آب این محل کمک می‌کند که آب سنگین باران را به دو حوضه آبریز زیرزمینی منتقل می‌کند.
کتابخانه یان، چین
مجتمع تجاری MIXC خلیج شنژن میزبان طراحی یک کتابفروشی است که شما را به یاد فلسفه ذن بودایی می اندازد. یان توسط شرکتTomoko با موضوع «زندگی در شرق» مفهوم‌سازی شد. چیدمان این کتابخانه و فروشگاه این عبارت را به تصویر می کشد که یک دیوار خاکی به عنوان فضایی برای بازتاب احساسی و ذهنی شخصی را می‌بینید. دیوار خاکی از خاک‌های رنگارنگ محلی متعدد تشکیل شده است، در حالی که کاشی‌های تراورتن ساخته ایتالیا ایده انباشتگی را در طول این سال‌ها بیان می‌کنند. در همین حال، قفسه‌های باریک و طلایی فروشگاه، در دیوار محو می‌شوند و این نشان می‌دهد که بازدیدکنندگان خود را در دریایی از کتاب و دانش غوطه‌ور می‌کنند؛ جایی که، مطابق با فلسفه بودایی، می‌توانیم حقیقت را برای خود کشف کنیم.
ساختمان تبادل ایده، کانادا
یک ساختمان اداره پست قدیمی با اهمیت تاریخی و معماری که در فهرست رسمی ساختمان‌های حفاظت‌شده ثبت شده متعلق به سال ۱۸۸۵ است کمی بالاتر از ساحل رودخانه گرند در کمبریج، انتاریو قرار گرفته است. این ساختمان اولین کتابخانه «بدون کتاب» کانادا است. به جای کتاب، انبوهی از امکانات از جمله کارگاه‌های نوآوری، سالن نمایش جعبه سیاه، اتاق‌های ضبط فیلم و صدا، زمینهای بازی، مرکز کودکان، کلاس درس و تراس روباز روی پشت بام را در خود جای داده است. معماران گویا تعاملی میان طراحی‌های سنتی و مدرن برقرار کرده‌اند. طراحان با استفاده از تکنیک‌های مدرن برای شیشه‌کاری، سعی کرده‌اند به زیبایی و تاریخی بودن نمای ساختمان احترام بگذارند و ارتباطی میان طراحی معاصر و میراث معماری گذشته برقرار کنند. همچنین علاوه بر گسترش آن در زمان معاصر، این اداره پست تاریخی به دقت حفظ شده و با عملکرد جدید خود سازگار شده است. پنجره‌های ساختمان قدیمی اکنون ورودی‌های کافه اتاق مطالعه هستند. ساختار سقف در فضای کار اتاق زیر شیروانی با نورپردازی براق LED سازگار شده است و سقف شیشه‌ای جدید برج ساعت را نشان می‌دهد.
کتابخانه کودکان، کنکرس، ایالات متحده آمریکا
کتابخانه کودکان در کنکرس در یک فضای نیم طبقه میانی قرار گرفته است و توسط معماران مایکل کی چن (MKCA) مستقر در نیویورک طراحی شده تا برای قصه‌گویی و سایر رویدادهای مرتبط با کتاب مناسب باشد. فضای رنگارنگ این کتابخانه به‌گونه‌ای طراحی شده که کودکان به‌صورت بصری جذب این محل شوند. «خانه کنکرس» یک مؤسسه خیریه مستقر در برانکس است که به‌منظور جلوگیری از بی‌خانمانی، به خانواده‌ها مسکن موقت ایمن و خدمات اجتماعی ارائه می‌دهد.
در این محل فضایی الهام‌بخش، قابل تطبیق و مرتب برای استفاده‌های متنوع ایجاد کرده‌اند. یک قفسه منحنی با نورپردازی که به شکل سقف قوسی طراحی شده است، پس‌زمینه‌ای خلاقانه فراهم می‌کند و به‌عنوان یک جداکننده عمل می‌کند تا کتابخانه را به عنوان یک محیط دنج جدا از سالن چندمنظوره دوطبقه زیرین محصور کند.
در این فضا از یک فرش روشن و یک سطح شفاف از شیشه با رنگ پشت که قابل نوشتن و پاک کردن است، استفاده شده است. علاوه بر این، ساخت این کتابخانه به‌واسطهٔ کمک‌های مالی، زمانی و کتاب‌ها از سوی کتابفروشی Sisters Uptown ممکن شد و طراحی آن به‌صورت داوطلبانه (pro bono) توسط شرکت MKCA انجام شده است که همچنین هماهنگی کمک‌های غیرنقدی مرتبط با این پروژه را بر عهده داشت.
فارس- مریم صالح، بانوی ورزشکار و اهل فرهنگ شیرازی با تلفیق دوچرخه و یار مهربان کتابسرایی سیار در شیراز راه اندازی کرده به‌نام «بوک بایک» که نخستین کتابفروشی در نوع خود است و کتاب را به میان مردم می‌برد.
سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) -محمدحسین نیکوپور: بانوی جوانی که چندی است با همت خویش دوچرخه‌ای را به سلیقه و ذوق آراسته و کتابفروشی را طراحی کرده، در فضای مجازی نیز جنب و جوش بسیاری دارد و در زمره کتابفروشی‌های اینترنتی هم کوشاست.
صالح هر روز با روحیه ورزشکاری که دارد این وسیله نقلیه را که حامل کتاب است به میان بوستان بعثت شیراز می‌آورد و گاهی برای بالا رفتن از مسیر ورودی بوستان کمک رهگذران را همراه دارد. او که ۳۴ سال دارد و دارای مدرک کارشناسی گرافیک است، طراح فرش هم هست و در عین حال خود را کتابفروش معرفی می‌کند.
صالح نه تنها با باغبان و نگهبان و گربه‌های بوستان بعثت دوستی دیرینه دارد بلکه از رهگذرانی که به بهانه کتاب به سراغ دوچرخه و او می‌آیند به گرمی استقبال می‌کند و هر دوستدار کتابی را به یک چای داغ میهمان می‌کند و حالا خبرنگار ایبنا او را مهمان یک گفت‌وگوی صمیمی کرده است.
- ایده این کتابفروشی سیار چگونه شکل گرفت؟
از بهمن ۱۴۰۲ آغاز به‌کار کردم. کتابفروشی سیار با این شمایل اصلاً در ایران وجود ندارد اما نمونه‌های خارجی دارد با این وجود؛ ساخت این وسیله از صفر تا صد را خودم انجام دادم.
- سازه این کتابفروشی را خودتان طراحی کردید؟
از نمونه‌های خارجی ایده گرفتم و کارهای سخت افرازی آن را خودم انجام دادم.
- معمولاً در بوستان بعثت دائم که مستقر هستید یا در نقاط مختلف شهر حضور دارید؟
قبلاً در خیابان قصردشت بودم و مدتی در گذر حافظیه قرار داشتم. تقریباً مدتی است که در بوستان بعثت هستم زیرا استقبال از کتابفروشی زیاد شده و از جاهای مختلف شهر مراجعه می‌کنند. البته در نقاط دیگر شیراز هم حضور خواهم یافت.
- ممکن است به شهرهای دیگر هم بروید؟
بله؛ بسیاری از مخاطبان بوک بایک تقاضای حضور در شهرشان را دارند.
- در مسیر کتابفروشی به این شیوه احتمالاً با مشکلاتی هم روبه‌رو بوده‌اید. عمده‌ترین مشکل شما در این مسیر چیست؟
سرما، گرما، رفت و آمد، سنگینی و وزن دوچرخه در کنار اینکه در برخی نقاط شهر و خیابان نمی‌شود ایستاد؛ اینها مشکلاتی است که در برابر آن مقاومت می کنم.
- مشتری‌های «بوک بایک» معمولاً چه کسانی هستند و چه آثاری را می‌خوانند؟
از همه اقشار مخاطب این کتابفروشی هستند اما اکثر مشتریان دهه شصتی‌ها هستند. آنچه بیشتر مورد توجه است روان شناسی، تاریخ و رمان است که بیشترین مخاطب را دارند.
- کتاب را معمولاً چگونه تهیه می‌کنید؟
از شهرهای مختلف چه از شیراز و چه از تهران کتاب تهیه می‌کنم. البته به دلیل اینکه جای وسیعی برای ارائه کتاب در بوک بایک ندارم، آثار زیادی در معرض دید مخاطب قرار نمی‌دهم.
- اگر زمانی امکانی فراهم شد که این کار و ایده را گسترش دهید، دوست دارید به صورت دائمی و ثابت یک کتابفروشی داشته باشید؟ آیا تفاوتی بین این دو وجود دارد؟
همین دوچرخه و این شیوه را ترجیح می‌دهم؛ از نظر ظاهری تفاوت زیادی دارد. فکر می‌کنم مردم با کتابفروشی من بیشتر ارتباط برقرار می‌کنند تا با کتابفروشی‌های بزرگ زیرا اینجا صمیمیت بیشتر است.
- در فضای مجازی هم پررنگ هستید و معمولاً کتاب معرفی می‌کنید. فضای مجازی چه کمکی به میزان فروش شما و ارتباط مخاطب با بوک بایک کرده است؟
۱۰۰ درصد تاثیر داشته است و به وسیله فضای مجازی دوستان بسیاری پیدا کردم که از شهرهای مختلف بوک بایک را دنبال می‌کنند.
- مخاطبان دیگر شهرها در چه زمینهای شما را تشویق می‌کنند؟
بسیاری از مخاطبان در فضای مجازی دعوت می‌کنند که به شهر آنها هم بروم.
- آیا در شهرهای دیگر هم بوده‌اند کسانی که بخواهند این ایده را اجرا کنند؟
بله؛ در رشت و تهران بودند که این ایده را دنبال کردند. شهرداری تهران نیز به دنبال این است چنین ایده‌ای را عملی کند. با من هم تماس گرفتند و شیوه کار را جویا شدند.
- تاکنون از سوی سازمان یا ارگانی سراغ شما آمده‌اند؟
از سوی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان فارس و برخی مدارس پیشنهاد شده است که آنجا هم بروم.
- خودتان در چه حوزه‌هایی کتاب می‌خوانید؟
روانشناسی و رمان می خوانم.
- رشته تحصیلی‌تان گرافیک بوده و احتمالاً در حوزه هنر مطالعه دارید؟ آیا بوک بایک مخاطب هنری دارد؟
مطالعه تاریخ هنر هم از علاقه‌مندی‌هایم است. دانشجویان رشته هنرهای نمایشی و دیگر رشته‌ها با بوک بایک ارتباط دارند.
- نمونه دیگری مانند بوک بایک در شیراز وجود دارد؟
در شیراز به این شیوه نیست اما کتابفروشی به شکل «ون» هست. البته بساط کتابفروشی سیار روی دست یا کوله پشتی و چمدان هم وجود دارد.
- شنیدم ابتدا ایده ون را داشتید؛ چه شد که از آن ایده به دوچرخه رسیدید؟
(می خندد) بنام خدا؛ فقر! هزینه ون بالا بود و اجازه نداد آن را اجرا کنم چون می‌توانستم افزون بر کتابفروشی با آن به سفر هم بروم.
- اگر یک زمانی هزینه تهیه ون را داشتید آن را عملی می‌کنید؟
شاید انجام بدهم اما بوک بایک را بیشتر دوست دارم.
- بوک بایک چقدر هزینه داشت؟
بسیاری از مراحل ساخت بوک بایک را چون خودم انجام دادم تا توانستم هزینه‌ها را پایین آوردم. من با ۳۰ جلد کتاب شروع کردم و به مرور زیاد شد.
- اگر کسی بخواهد این شغل را داشته باشد و با شما مشورت کند به او چه توصیه‌ای می‌کنید؟
تشویقش می‌کنم زیرا کاری همراه با عشق و لذت بخش است چراکه با اقشار دوست داشتنی سر و کار دارید و البته باید با دل به این کار آمد چون ممکن است هر کسی نتواند آن را ادامه دهد. شروع کتابفروشی آسان اما ادامه دادنش کمی سخت است.
- صحبتی برای مخاطبان این گفت‌وگو دارید؟
فقط می‌گویم کتاب بخوانید زیرا وقتی کتاب می‌خوانید مشکلات برایتان آسان می‌شود و با کتاب تجربه کسب می‌کنید.
