گزارش ایبنا از دستفروشی کتاب در شیراز؛
کتاب و دوچرخه همسفران مسیر دانایی شدند/ «بوک بایک»؛ ایده‌ای برای ترویج کتابخوانی
فارس- مریم صالح، بانوی ورزشکار و اهل فرهنگ شیرازی با تلفیق دوچرخه و یار مهربان کتابسرایی سیار در شیراز راه اندازی کرده به‌نام «بوک بایک» که نخستین کتابفروشی در نوع خود است و کتاب را به میان مردم می‌برد.
سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) -محمدحسین نیکوپور: بانوی جوانی که چندی است با همت خویش دوچرخه‌ای را به سلیقه و ذوق آراسته و کتابفروشی را طراحی کرده، در فضای مجازی نیز جنب و جوش بسیاری دارد و در زمره کتابفروشی‌های اینترنتی هم کوشاست.
صالح هر روز با روحیه ورزشکاری که دارد این وسیله نقلیه را که حامل کتاب است به میان بوستان بعثت شیراز می‌آورد و گاهی برای بالا رفتن از مسیر ورودی بوستان کمک رهگذران را همراه دارد. او که ۳۴ سال دارد و دارای مدرک کارشناسی گرافیک است، طراح فرش هم هست و در عین حال خود را کتابفروش معرفی می‌کند.
صالح نه تنها با باغبان و نگهبان و گربه‌های بوستان بعثت دوستی دیرینه دارد بلکه از رهگذرانی که به بهانه کتاب به سراغ دوچرخه و او می‌آیند به گرمی استقبال می‌کند و هر دوستدار کتابی را به یک چای داغ میهمان می‌کند و حالا خبرنگار ایبنا او را مهمان یک گفت‌وگوی صمیمی کرده است.
- ایده این کتابفروشی سیار چگونه شکل گرفت؟
از بهمن ۱۴۰۲ آغاز به‌کار کردم. کتابفروشی سیار با این شمایل اصلاً در ایران وجود ندارد اما نمونه‌های خارجی دارد با این وجود؛ ساخت این وسیله از صفر تا صد را خودم انجام دادم.
- سازه این کتابفروشی را خودتان طراحی کردید؟
از نمونه‌های خارجی ایده گرفتم و کارهای سخت افرازی آن را خودم انجام دادم.
- معمولاً در بوستان بعثت دائم که مستقر هستید یا در نقاط مختلف شهر حضور دارید؟
قبلاً در خیابان قصردشت بودم و مدتی در گذر حافظیه قرار داشتم. تقریباً مدتی است که در بوستان بعثت هستم زیرا استقبال از کتابفروشی زیاد شده و از جاهای مختلف شهر مراجعه می‌کنند. البته در نقاط دیگر شیراز هم حضور خواهم یافت.
- ممکن است به شهرهای دیگر هم بروید؟
بله؛ بسیاری از مخاطبان بوک بایک تقاضای حضور در شهرشان را دارند.
- در مسیر کتابفروشی به این شیوه احتمالاً با مشکلاتی هم روبه‌رو بوده‌اید. عمده‌ترین مشکل شما در این مسیر چیست؟
سرما، گرما، رفت و آمد، سنگینی و وزن دوچرخه در کنار اینکه در برخی نقاط شهر و خیابان نمی‌شود ایستاد؛ اینها مشکلاتی است که در برابر آن مقاومت می کنم.
- مشتری‌های «بوک بایک» معمولاً چه کسانی هستند و چه آثاری را می‌خوانند؟
از همه اقشار مخاطب این کتابفروشی هستند اما اکثر مشتریان دهه شصتی‌ها هستند. آنچه بیشتر مورد توجه است روان شناسی، تاریخ و رمان است که بیشترین مخاطب را دارند.
- کتاب را معمولاً چگونه تهیه می‌کنید؟
از شهرهای مختلف چه از شیراز و چه از تهران کتاب تهیه می‌کنم. البته به دلیل اینکه جای وسیعی برای ارائه کتاب در بوک بایک ندارم، آثار زیادی در معرض دید مخاطب قرار نمی‌دهم.
- اگر زمانی امکانی فراهم شد که این کار و ایده را گسترش دهید، دوست دارید به صورت دائمی و ثابت یک کتابفروشی داشته باشید؟ آیا تفاوتی بین این دو وجود دارد؟
همین دوچرخه و این شیوه را ترجیح می‌دهم؛ از نظر ظاهری تفاوت زیادی دارد. فکر می‌کنم مردم با کتابفروشی من بیشتر ارتباط برقرار می‌کنند تا با کتابفروشی‌های بزرگ زیرا اینجا صمیمیت بیشتر است.
- در فضای مجازی هم پررنگ هستید و معمولاً کتاب معرفی می‌کنید. فضای مجازی چه کمکی به میزان فروش شما و ارتباط مخاطب با بوک بایک کرده است؟
۱۰۰ درصد تاثیر داشته است و به وسیله فضای مجازی دوستان بسیاری پیدا کردم که از شهرهای مختلف بوک بایک را دنبال می‌کنند.
- مخاطبان دیگر شهرها در چه زمینه‌ای شما را تشویق می‌کنند؟
بسیاری از مخاطبان در فضای مجازی دعوت می‌کنند که به شهر آنها هم بروم.
- آیا در شهرهای دیگر هم بوده‌اند کسانی که بخواهند این ایده را اجرا کنند؟
بله؛ در رشت و تهران بودند که این ایده را دنبال کردند. شهرداری تهران نیز به دنبال این است چنین ایده‌ای را عملی کند. با من هم تماس گرفتند و شیوه کار را جویا شدند.
- تاکنون از سوی سازمان یا ارگانی سراغ شما آمده‌اند؟
از سوی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان فارس و برخی مدارس پیشنهاد شده است که آنجا هم بروم.
- خودتان در چه حوزه‌هایی کتاب می‌خوانید؟
روانشناسی و رمان می خوانم.
- رشته تحصیلی‌تان گرافیک بوده و احتمالاً در حوزه هنر مطالعه دارید؟ آیا بوک بایک مخاطب هنری دارد؟
مطالعه تاریخ هنر هم از علاقه‌مندی‌هایم است. دانشجویان رشته هنرهای نمایشی و دیگر رشته‌ها با بوک بایک ارتباط دارند.
- نمونه دیگری مانند بوک بایک در شیراز وجود دارد؟
در شیراز به این شیوه نیست اما کتابفروشی به شکل «ون» هست. البته بساط کتابفروشی سیار روی دست یا کوله پشتی و چمدان هم وجود دارد.
- شنیدم ابتدا ایده ون را داشتید؛ چه شد که از آن ایده به دوچرخه رسیدید؟
(می خندد) بنام خدا؛ فقر! هزینه ون بالا بود و اجازه نداد آن را اجرا کنم چون می‌توانستم افزون بر کتابفروشی با آن به سفر هم بروم.
- اگر یک زمانی هزینه تهیه ون را داشتید آن را عملی می‌کنید؟
شاید انجام بدهم اما بوک بایک را بیشتر دوست دارم.
- بوک بایک چقدر هزینه داشت؟
بسیاری از مراحل ساخت بوک بایک را چون خودم انجام دادم تا توانستم هزینه‌ها را پایین آوردم. من با ۳۰ جلد کتاب شروع کردم و به مرور زیاد شد.
- اگر کسی بخواهد این شغل را داشته باشد و با شما مشورت کند به او چه توصیه‌ای می‌کنید؟
تشویقش می‌کنم زیرا کاری همراه با عشق و لذت بخش است چراکه با اقشار دوست داشتنی سر و کار دارید و البته باید با دل به این کار آمد چون ممکن است هر کسی نتواند آن را ادامه دهد. شروع کتابفروشی آسان اما ادامه دادنش کمی سخت است.
- صحبتی برای مخاطبان این گفت‌وگو دارید؟
فقط می‌گویم کتاب بخوانید زیرا وقتی کتاب می‌خوانید مشکلات برایتان آسان می‌شود و با کتاب تجربه کسب می‌کنید.
عکس: زهرا آقارضایی
