ایبنا به بهانه ۱۴ فوریه گزارش می‌دهد؛
روز جهانی اهدا کتاب؛ اشتراک دنیایی از جنس کلمه
روز جهانی اهدا کتاب ۱۳ ساله شد
«روز جهانی اهدا کتاب» که سال ۲۰۱۲، به دوستداران کتاب معرفی شد، بعد از گذشت ۱۳ سال، در ۴۴ کشور با هدف، افزایش دسترسی به کتاب و ترویج خواندن برگزار شد.
سرویس مدیریت کتاب خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): ۱۳ سال است، ۱۴ فوریه برای دوستداران مطالعه، به نام «روز جهانی اهدا کتاب» شناخته می‌شود؛ هرچند، یونسکو هنوز این روز را به‌عنوان یک رویداد بین‌المللی نمی‌شناسد، ۴۴ کشور این روز را گرامی می‌دارند.
روز جهانی کتاب را «امی برادموور»، نویسنده و مدیر دو پایگاه اینترنتی Delightful Children’s Books و The Curious Kid’s Librarian با همکاری «زویی توفت»، یک فعال دیگر فضای مجازی به دنیا معرفی کرد و از سال ۲۰۱۳ ساماندهی این روز به نویسنده دیگری به نام «اما پری»، نویسنده و منتقد کتاب کودک، سپرده شد؛ علاوه بر این نویسنده‌ها، تصویرگران به‌نامی برای برگزاری این روز همکاری داشته‌اند. حضور این افراد و همراهی و مشارکت فعالان حوزه کتاب از ۴۴ کشور طی ۱۳ سال از تولد این روز، در واقع نمایش یک حرکت فرهنگی غیردولتی و هماهنگ است.
سهم هر قاره در گرامی‌داشت روز جهانی اهدا کتاب
آسیا: ۶ کشور
آفریقا: ۴ کشور
اروپا: ۱۸ کشور
آمریکا: ۱۴ کشور
بنابراین اروپا و قاره آمریکا بیشترین مشارکت و آسیا و آفریقا کمترین مشارکت را دارند.
هدف‌گذاری روز جهانی اهدا کتاب، کمک برای افزایش دسترسی به کتاب اعلام شده به‌ویژه برای کودکان؛ بنابراین مردم از هر قشر تلاش می‌کنند کتاب نو، دست دوم و حتی به شیوه امانت را در اختیار قرار دهند؛ البته برای مشارکت در گرامی‌داشت روز جهانی اهدا کتاب، آداب خاصی نیاز نیست، توجه هر فرد به اطرافیان خود، به‌ویژه کودکان راه آسانی برای عملی کردن اهداف روز جهانی اهدا کتاب؛ یعنی ترویج کتابخوانی است.
برگزارکنندگان این روز، به کتاب نو تاکید ندارند، بلکه «کتاب‌های دست دوم» از پُرمخاطب‌ترین انواع کتاب‌ها در این طرح به حساب می‌آید.
پیش‌تر آمد که «روز جهانی اهدا کتاب»، با ابتکارهای مردمی، در هر شکل و شیوه‌های گوناگون، قابل اجرا است. پیشنهادهای آزمون شده طی ۱۳ سال گذشته، برای بسیاری از کشورها نیز فهرستی از همین اقدامات خلاقانه و البته عمیق و همسو با هدف «کتاب برای همه» است؛ مانند:
۱- گردش کتاب
مفهوم گردش کتاب، برای بسیاری از دوستداران کتاب ازجمله در ایران، به یک مفهوم آشنا تبدیل شده است. برگزارکنندگان روز جهانی کتاب، پیشنهاد می‌کنند در هرجایی که می‌روید نه‌تنها در ۱۴ فوریه، هر روز که می‌توانید، کتاب مورد علاقه‌تان را جا بگذارید؛ مثلاً در بانک، مطب دندان‌پزشکی، رستوران یا هر جای دیگر، فقط کافی است روی جلد یا یادداشتی که روی کتاب می‌گذارید، تاکید کنید تا نفر بعد که کتاب را خواند، در گردش کتاب سهیم باشد و در نقطه دیگری از شهر، کتاب را بگذارد.
۲- ایجاد یک کتابخانه محلی
پیشنهاد دیگر، به اشتراک‌گذاری کتاب‌هایمان با ایجاد یک کتابخانه در محله است. بنابراین کتاب‌ها به خانه هم‌محله‌ای‌ها می‌روند و دوباره به قفسه برمی‌گردند. به‌نظر می‌رسد، این ایده میان اهالی یک محله و حتی یک مجتمع مسکونی، حس همدلی و دوستی حول کتاب ایجاد خواهد کرد.
۳- تعویض کتاب
پیشنهاد دیگر، تعویض کتاب با همسایگان و دوستان است؛ بنابراین در کتابخانه خود را به روی دیگران باز کنید و به کتابخانه دوستان و نزدیکانتان وارد شوید و از دنیای کتاب آن‌ها بهره ببرید.
۵- کتاب از میان میله‌ها
برگزاری طرح «کتاب از میان میله‌ها» را هم می‌توان به‌بهانه «روز جهانی اهدا کتاب» آغاز کرد و در طول سال ادامه داد. کسب مهارت، دانش و تاب‌آوری با اجرای این طرح برای زندانیان تعریف می‌شود.
تجربه‌های کتاب‌محور ایرانی
هرچند ایران جزو، ۴۴ کشور برگزارکننده روز جهانی اهدا کتاب نیست اما برنامه‌های مردمی در این زمینه شکل گرفته و برگزار می‌شود؛ ازجمله اهدا کتاب برای تامین و تجهیز کتابخانه زندان‌ها، کمک خیرین در ساخت و تجهیز کتابخانه‌های مدارس، همچنین ابتکارهای محدود مردمی در ایجاد تاکسی کتاب یا توجه بعضی کسب و کارهای کوچک و خُرد مثل نانوایی‌ها برای ترویج کتابخوانی، حتی برخی سکوهای اینترنتی ازجمله فروشگاه‌های برخط کتاب، بانی طرح‌های اهدا کتاب برای مناطق کمتربرخوردار می‌شوند.
ابتکاراتی که به‌دلیل نبود یک سازوکار مردمی منسجم، چندان راه به جایی نبرده‌اند و کمتر شناخته شده‌اند. به‌نظر می‌رسد، کتابفروشی‌ها، باشگاه‌های کتابخوانی و به‌اصطلاح گعده‌های کتاب که متشکل از کتابخوان‌های بعضاً حرفه‌ای هستند، نظم‌دهنده مناسبی به فعالیت‌های مردمی در اشتراک‌گذاری و اهدا کتاب باشند. این دست تلاش‌ها به بهانه‌های مختلف مانند روز جهانی اهدا کتاب، در کشورهایی مانند ایران که سهم کتاب در سبد خانوارهای آن درخورتوجه نیست، را باید تقویت کرد؛ برای ترویج کتابخوانی همچنین برای تقویت بازار کتاب و کتابفروشی‌ها.
