صفر تا صد هوش مصنوعی برای همه کسانی که به دنبال ورود به حوزه هوش مصنوعی هستند

📚 آیا آماده‌ای آینده را امروز بخوانی؟
💡 کتاب‌های هوش مصنوعی انتشارات زبان علم، کلید ورود به دنیای فناوری!

 

انتشارات زبان علم 

حامی کتاب و کتابخوانی 

بجنورد 

خراسان شمالی

هدایتی برای پرهیزگاران به قلم استاد محمد حسن رستگار

 

انتشارات زبان علم 

حامی کتاب و کتابخوانی 

بجنورد 

خراسان شمالی

یادداشت؛

نقش کتابداران در تسهیلگری خواندن کودکان و نوجوانان

خراسان‌رضوی- کتابدار کتابخانه ثارالله مشهد در سه سناریو با طرح سه پرسش و سه پاسخ و فعالیت پیشنهادی در خصوص چگونگی تسهیلگری خواندن یک کتابدار برای کودکان و نوجوان نوشت.

سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - ماریه رحیمی، کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی و کتابدار کتابخانه ثارالله شهرستان مشهد: در یادداشتی اختصاصی که در اختیار ایبنا قرار گرفته، چگونگی تسهیلگری خواندن یک کتابدار برای کودکان و نوجوانان در سناریو با سه فعالیت و پاسخ پیشنهادی بررسی شده که در ادامه می‌خوانید:

اولین سناریو؛

دختر بچه‌ای بعد از مدرسه، به کتابخانه محله آمده است. از قفسه کتابخانه، کتابی برداشته و در گوشه‌ای از بخش کودک به تنهایی به خواندن آن می‌پردازد. مادر آنطرف‌تر سرگرم گوشی همراه است و کتابدار کتابخانه، پشت پیشخوان کتاب مشغول پاسخگویی به مراجع دیگری است. کتاب خواندن کودک تمام می‌شود. بلند می‌شود و کتاب را به قفسه باز می‌گرداند و به همراه مادر می‌رود. کتابدار کتابخانه که علاقه زیادی به شغل‌اش دارد و با نگاه جستجوگر خود رفتار مراجعان را زیر نظر دارد، و از زمان ورود دخترک او را زیر نظر داشته است، پس از رفتن کودک از خود می‌پرسد: «چطور می‌شه فهمید که برداشت این کودک از محتوای کتاب چقدر بوده؟! چقدر می‌توان مطمئن بود که این کودک محتوای اصلی و پیام نهایی کتابی که خوانده را فهمیده؟ اصلاً بعد از برگشت کتاب به قفسه، چقدر می‌توان مطمئن بود که یک هفته بعد یا یک ماه بعد، کودک حتی نام کتابی را که خوانده، به یاد بیاورد؟! آیا وظیفه و کار من کتابدار، همین‌جا تمام شده است؟!»

پرسش: کتابدار تسهیلگر چه نقشی می‌تواند در این سناریو بازی کند؟

فعالیت پیشنهادی: به کارگیری فعالیت‌های مکمل خواندن جهت دریافت عمیق و تثبیت یادگیری

کتابدار تسهیلگر می‌داند که صرفاً خواندن فیزیکی یک کتاب، نمی‌تواند تضمین‌کننده‌ی دریافت پیام کتاب و درک کامل محتوای اصلی آن باشد. در کتابداری پویا، کتابدار می‌داند که در کنار کتاب‌خواندن می‌توان تجربه‌ها و فعالیت‌های دیگری به عنوان فعالیت‌های مکمل برای درک عمیق مفاهیم کتاب‌ها در نظر گرفت. در واقع از طریق فعالیت‌های مکمل خواندن و با استفاده از شیوه‌های متنوع تسهیلگری خواندن، کتابدار می‌تواند کمک مهمی به انتقال مفاهیم و تثبیت آنها در حافظه‌ی بلندمدت افراد به‌ویژه کودکان داشته باشد. کتابدار می‌تواند با استفاده از دانش تخصصی خود در حوزه شناخت کتاب و نیز استفاده از مهارت‌های ارتباطی و تجربه‌های کسب شده در محیط کتابخانه، خدمات جدید و متنوعی را برای اعضا کودک کتابخانه‌ی خود طراحی کند. به طور نمونه می‌تواند گروه‌های کتابخوانی کودک را در کتابخانه تشکیل و فعالیت‌هایی از جمله خوانش، پرسشگری، بحث‌وگفتگو در مورد موضوعات و مفاهیم کتاب را بدون دخالت مستقیم خود برنامه‌ریزی کند و مانند یک مشاور و راهنما بر روند فعالیت‌های این جلسات نظارت داشته باشد. کتابدار می‌تواند با استفاده از مهارت‌های تسهیلگری جلسات، با فرآهم‌کردن فضایی آزاد، به طوری‌که کودکان، سهم و فرصت مساوی برای ابراز نظر خود داشته باشند، کتابخانه را به محیطی جذاب و اثربخش برای یادگیری از طریق خواندن تبدیل نماید. در این جلسات او می‌تواند با استفاده از آموزه‌های علم روانشناسی و نیز علوم‌تربیتی، و نیز مشاهده‌ی فعال کودکان، شناخت مناسبی از روحیه‌ی هر عضو پیدا کند. توسط همین شناخت او می تواند با هدف انتقال غیر مستقیم اما اثربخش مفاهیم کتاب ها، به طراحی و اجرای انوای بازی‌ها پرداخته تا همزمان هم روحیه نشاط و شادی به کودکان بخشیده و هم از طریق بازی، کتاب را به زندگی کودک پیوند زند. از دیگر فعالیت‌های قابل اجرا در این سناریو، تیم‌سازی هدفمند کودکان در جلسات کتاب‌خوانی است که در حین انجام یک فعالیت مشترک با محوریت کتاب، به تقویت مهارت کارگروهی و همکاری و بالارفتن سطح تحمل و تلاش برای رسیدن به هدف مشترک در بین کودکان می‌گردد. تمامی فعالیت‌های مطرح شده با استفاده از مهارت تسهیلگری کتابدار، می‌تواند به عنوان فعالیت‌های مکمل خواندن، در تثبیت مفاهیم کتاب در ذهن کودکان و نوجوانان و تشویق آنها به مطالعه مفید، موثر باشد.

دومین سناریو:

دختر نوجوان و پر جنب و جوشی همراه با دوستش بعد از مدرسه به کتابخانه عمومی آمده است، در حالی‌که زیر زیرکی می‌خندد به خانم کتابدار، کتاب توی دستش را نشان می‌دهد و می‌گوید: «از این کتابا بازم دارین؟ آخه می‌دونین خانم! کتابش خیلی خفن بود! کلی ترسیدیم، وقتی خوندیم! … بازم کتاب ترسناک دارین؟ توش نقاشی‌های ترسناک داشته باشه… همه همکلاسی‌هام از این کتابا دوست دارن… چرا بیشتر از مدل کتابا نمی‌یارین؟!» کتابدار در حالی‌که در پاسخ دختر به او لبخند می‌زند، مردد است که باز هم کتاب ژانر وحشت به دختر معرفی کند یا نه!

پرسش: کتابدار تسهیلگر چه نقشی می‌تواند در این سناریو بازی کند؟

فعالیت پیشنهادی: گوش دادن فعال برای درک نیاز مخاطب و تشخیص نیاز واقعی

گوش‌دادن فعال و پویا از از مولفه‌های اصلی در ارتباطات بین فردی است و یکی از روش‌های مهم تسهیلگری نیز می‌باشد. به ویژه نوجوانان بسیار نیاز دارند که افراد به حرف‌های آن‌ها گوش کند. اما گوش دادن هرگز فرایندی انفعالی نیست و نیاز به مهارت‌هایی دارد. از جمله این مهارت‌ها می توان به گوش دادن با توجه و علاقه همراه با تماس چشمی، توجه به زبان بدن در حین گفتگو، عدم قطع صحبت‌ها در میانه‌ی آن و سکوت‌های پویا که منجر به تشویق نوجوان برای ادامه صحبت شود، اشاره کرد. نوجوان نیاز دارد که حرفش شنیده و پیامش به صورت کامل منتقل شود. در این سناریو کتابدار می‌تواند به طرزی موثر با همدلی و صمیمیت به دختر نوجوان گوش کند. ممکن است او از طریق گوش‌دادن پویا، متوجه شود که علت گرایش دختر به این نوع داستان‌ها؛ همراهی و همرنگ‌شدن با گروه همسالان است و نه لزوماً جذابیت داستان و علاقه شخصی خودش. کتابدار حتی وقتی دختر را تشویق به صحبت بیشتر می‌کند، متوجه می‌شود که او بعد از خواندن این نوع کتاب‌ها دچار بی‌خوابی‌های شبانه شده است، اما به خاطر اینکه به اصطلاح جلوی دوستانش کم نیاورد، باز هم خودش را مشتاق خواندن کتاب‌های ژانر وحشت نشان می‌دهد! … اینجاست که گوش‌دادن فعال کار خود را کرده است! او صرفاً در یک گفتگوی صمیمانه، متوجه تمام این نکات شده است. حال کتابدار می‌تواند با کسب این آگاهی به صورت غیر مستقیم، مسیر دیگری برای برطرف کردن نیاز دختر به او نشان دهد. می‌تواند کتاب‌هایی که در عین جذابیت، ترسناک نیستند را به او معرفی کند. اگر دختر اصرار بر مطالعه‌ی همان ژانر داشته باشد، کتابدار می‌تواند از این فرصت استفاده نموده و از همکلاسی‌های او دعوت کند تا جلسه‌ای برای جمع‌خوانی کتاب‌های ژانر وحشت در کتابخانه برگزار کند و پس از خوانش جمعی بحث و گفتگو در مورد موضوع آن بپردازند. همچنین از دانش مشاوره‌ی کتاب استفاده کرده و در همان زمینه موضوعی، کتاب‌هایی که علاوه بر جذابیت ظاهری و ایجاد هیجان و ترس، به ارائه مفاهیم عمیق و شایسته می‌پردازند را به گروه همسالان معرفی نماید.

سومین سناریو:

پسر نوجوانی با تردید وارد کتابخانه می‌شود. بی‌هدف لابه‌لای قفسه‌ها می‌چرخد و نگاهی گذرا به عناوین روی عطف کتاب‌ها می‌اندازد… دنیایی از اسامی و واژه‌ها جلوی چشمش رژه می‌رود که حس دلزدگی و عدم اطمینان از اینکه دقیقاً به دنبال چیست را به او گوشزد می‌کند. او دقیقاً نمی‌داند دنبال چیست. فقط می‌داند که علاقه به خواندن دارد اما مدام از خودش می پرسد دقیقاً باید چی بخواند؟ از کجا شروع کند؟ نگاه مرددش روی کتابدار ثابت می‌ماند و این سوال در ذهنش شکل می‌گیرد که: «یعنی می‌توانم روی کمکش حساب کنم؟!…»

پرسش: کتابدار تسهیلگر چه نقشی می‌تواند در این سناریو بازی کند؟

فعالیت پیشنهادی: نقش آفرینی به عنوان مشاور و راهنما در مسیر خواندن

نوجوان داستان ما به کتاب خواندن علاقمند است. نیاز به خواندن را در خود احساس کرده و حتی برای رفع نیاز قدم برداشته و به کتابخانه آمده است، درحالی‌که گزینه‌های دیگری هم برای گذراندن وقت خود در دسترس دارد. اما مساله اینجاست که سردرگم است و دقیقاً نمی‌داند چه می‌خواهد بخواند و یا چطور باید به سوالاتی که در ذهن‌اش می‌گذرد، پاسخ دهد. او نیاز به کمک و مشورت دارد و با توجه به اینکه در دوره سنی نوجوانی است، ممکن است برای دریافت کمک، پیش‌قدم نشود. حتی کمک مستقیم و مدل سنتی مشورت‌دهی را نیز رد نماید. اینجاست که نقش کتابدار به عنوان راهنما و تسهیلگر، می‌تواند نقشی حیاتی و کارساز باشد. کتابدار می‌تواند با درک حس تردید نوجوان مذکور، در رفتن به سمت او و ایجاد ارتباط پیشقدم شود. او می‌تواند با توجه ویژه به او از طریق دنبال کردن با نگاه و لبخندزدن حس توجه خود را به او منتقل نماید. حتی با سلام کردن و گفتن «چه کمکی می تونم بهت بکنم؟»، اولین قدم را برای یک ارتباط خوب بردارد. کتابدار در نقش مشاور امین، می‌تواند به‌او کمک نماید تا نیازهای حقیقی‌اش را تشخیص دهد و بتواند بهتر تصمیم بگیرد. در این مسیر جلب اعتماد، ایجاد حس تعهد و تقویت حس همدلی امری ضروری است. کتابدار می‌تواند به نسبت آگاهی نوجوان از نیازهای اطلاعاتی خود، به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر انتخاب کتاب وی نظارت داشته باشد. گاهی نوجوان کاملاً نسبت به نیاز مطالعاتی خود ناآگاه است. کتابدار می‌تواند مستقیماً دخالت کرده و با استفاده از دانش و تجربه‌ی خود در امر مشاوره خوانندگان، یک مسیر مستقیم و روشن را به وی نشان دهد. اما گاهی نوجوان خود دارای علاقه و مسیر مطالعاتی است و بخشی از راه را پیموده است، اینجاست که مهارت کتابدار در تسهیلگری غیرمستقیم می‌تواند به انتخاب راه بهتر و مناسبتر کمک نماید. کتابدار می‌تواند با درک صحیح از شخصیت نوجوانان، مسائل و نیازهای مرتبط با آنها، به عنوان فردی همراه و مشاور نقش مهمی را ایفا کند. نقشی که با نقش معلمان و مربیان و کادر آموزشی محیط‌های آموزشی متفاوت است. در این روش از امر و نهی مستقیم، بحث و جدل و پیشنهاد مستقیم خبری نیست. کتابدار با گفتگو و پیشنهاد کتاب‌ها و منابع مناسب برای مطالعه، راهی برای جست‌وجو و پرسشگری و کنجکاوی برای او باز می‌کند و کمک می‌کند تا خودش بتواند مسیر درست را پیدا کند و بتواند با کشف مفاهیم تازه از طریق خواندن و پرسشگری در مسیر مناسب خود قرار گیرد. او می‌تواند نوجوان را به گروه‌های کتابخوانی مختلف معرفی کند تا از مسیر مشارکت و ابراز عقیده در جمع، مهارت‌های خودباوری و اعتماد به نفس خود را تقویت کرده و انعطاف پذیری و مدیریت زمان را بیاموزد. بدین وسیله مسیر روشن‌تری برای رشد و پیشرفت خود بیابد.

روزانه صدها سناریو از تقابل مخاطب و کتابدار در کتابخانه‌های عمومی قابل مشاهده است. در این یادداشت تلاش شد تا نمایی برگزیده و قابل انتظار از یک کتابدار تسهیلگر ارائه شود و راهکارهایی برای نقش‌آفرینی بهتر و موثرتر در این سناریوها و سایر سناریوهای ممکن ارائه شود.

کتابدار تسهیلگر، کتابداری است که در حرفه خود، متخصص و به شغل خود علاقمند است. او مسئول است تا نگرش مثبت و خوشایندی نسبت به خواندن در افراد ایجاد کند. او مجهز به دانش، خوش‌خلقی، صبوری و اشتیاق است. پیشرو و تاثیرگذار است. درکتابخانه، نقش منفعل بازی نمی‌کند، بلکه داوطلبانه، نقش‌های فعال و پویایی از جمله مشاوره خوانندگان و تسهیلگری خواندن را بر عهده می‌گیرد. اینگونه است که از نقش سنتی خود به عنوان نگهدارنده کتاب‌ها منفک شده و نقش حساس و موثر یک کتابدار آگاه و پیشرو را در این دنیای پر رقابت به خوبی ایفا می‌کند.

به گزارش ایبنا ماریه رحیمی، کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی و کتابدار کتابخانه ثارالله شهرستان مشهد ۱۶ سال سابقه کار در نهاد کتابخانه‌های عمومی را دارد و ۱۳ سال را نیز به عنوان معاون اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان مشهد، مسئول آموزش و پژوهش اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان خراسان‌رضوی و کارشناس مسئول واحد منابع اداره کل کتابخانه‌ها بوده است.

همه با "می توانم " می توانند موفق شوند

 

انتشارات زبان علم 

حامی کتاب و کتابخوانی 

بجنورد 

خراسان شمالی

در گفت‌وگو با ایبنا مطرح شد؛

«هزار دُرنای ایران» پیغام صلح و دوستی را به دنیا منتقل کرد

گلستان- کتابداران گلستانی بانی شکل‌گیری پروژه فرهنگی صلح محور «هزار درنای ایران» که پس از اجرای موفق، شاهد بازخوردهای بین‌المللی متعددی بودند، عنوان کردند که این طرح موفق شد نام ایران و پیغام صلح و دوستی را از کتابخانه‌های ایران به دنیا منتقل کند.

سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - سید حسن حسینی نژاد: در فراخوانی و به همت و همکاری کتابخانه‌های عمومی حافظ و بشارت شهرستان گرگان، پروژه «هزار دُرنای ایران» باهدف ساخت هزار دُرنای کاغذی توسط اعضای کودک به مناسبت روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه و با آرزوی صلح پایدار به‌خصوص برای کودکان در فلسطین و لبنان و نیز با دعوت به مشارکت کتابخانه‌های عمومی از سراسر کشور در آبان ماه سال جاری منتشر و اجرایی شد.

در این پروژه بیش از ۳۰ کتابخانه از سراسر ایران مشارکت کردند و کودکان عضو آن‌ها پیام و آرزوی صلح در جهان و پایان بمب‌ها و جنگ‌ها به‌ویژه در خاورمیانه را با ساخت هزار دُرنای کاغذی مثل «ساداکو ساساکی»، به گوش تمام مردم دنیا رساندند.

ایده‌پردازی این پروژه صلح محور را منیره شاکری فر و محمد نوری، کتابداران این دو کتابخانه عمومی در استان گلستان بر عهده داشتند؛ گزارش مفصل این پروژه، در دومین شماره از چهارمین جلد خبرنامه ایفلا؛ با نام انسولیب در دسامبر ۲۰۲۴ به چاپ رسید که مورد استقبال جهانیان قرار گرفت. گفتنی است که این دو کتابدار در زمینه کتابخانه‌های عمومی دارای چندین عنوان مقاله علمی و پژوهشی هستند که در همایش‌های مختلف ملی و بین‌المللی از جمله کتابخانه‌های عمومی و کسب‌وکارهای کوچک؛ طراحی و توسعه کتابخانه‌ها و فلسفه کودک در کتابخانه‌ها موردپذیرش به‌منظور ارائه سخنرانی قرارگرفته است.

به همین بهانه با منیره شاکری فر و محمد نوری، کتابداران کتابخانه‌های عمومی حافظ و بشارت شهرستان گرگان به گفت‌وگو نشستیم و آن‌ها در خصوص نحوه شکل‌گیری این ایده و اجرایی شدن آن و نیز پیامدهای آن مطالبی خواندنی را عنوان کردند که در ادامه ازنظر مخاطبان می‌گذرد.

-ایده «هزار دُرنای ایران» چگونه شکل گرفت؟

محمد نوری: ما دغدغه بچه‌ها راداریم و از هر فرصتی استفاده می‌کنیم تا جهان را جای شادتری برای بچه‌ها کنیم. اینکه در دنیای امروز خشونت همیشه وجود داشته انکارناپذیر است اما ما برای این‌همه خشونت و رنج و دردی که بچه‌ها را احاطه کرده باید کاری کنیم. برای همین سراغ جنگ و بچه‌های بی‌گناه جنگ‌زده رفتیم.

منیره شاکری‌فر: از طرف دیگر خبرهای تلخ و غمبار بمباران و جنگ در فلسطین و غزه ما را خیلی غمگین و افسرده کرده بود. دلمان می‌خواست که بتوانیم در فضای کتابخانه و جایگاه یک کتابدار که ازقضا در خاورمیانه هستند، در این مورد واکنشی نشان بدهیم.

دیدن «روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه» در تقویم، جرقه اولیه این برنامه را در ذهنمان روشن کرد. تصمیم گرفتیم با کمک گرفتن از یک خانم معلم دلسوز که عضو کتابخانه هستند و مشارکت دانش‌آموزان کلاسش این برنامه را شکل بدهیم. از طرف دیگر به این موضوع ایمان داشتیم که برای داشتن جهانی بهتر باید کودکانی بهتر تربیت کنیم.

-پس از پخته شدن ایده، اجرا به چه صورت شکل گرفت و به‌پیش رفت؟

منیره شاکری فر: قسمت مهم کار «انتقال محتوا» به بچه‌ها بود. ما با استفاده از فرم قصه‌گویی، کتاب «ساداکو و هزار درنای کاغذی» را برای بچه‌ها توسط قصه‌گوی حرفه‌ای خانم راحمه شهریاری، قصه‌گویی کردیم و برای تفهیم بهتر موضوع، فیلم مستند کوتاهی هم قبل از شروع قصه برای بچه‌ها پخش کردیم.

ساداکو یک دختر ژاپنی متولد هفتم ژانویه ۱۹۴۳ است که موقع بمباران هیروشیما ۲ ساله بود. وقتی بمب به هیروشیما برخورد می‌کند از پنجره خانه به بیرون پرت می‌شود و مادرش که با وحشت به سراغش رفته بود می‌بیند که سالم است، اما قرار گرفتن در معرض تشعشعات باعث مبتلا شدن ساداکو به لوسمی یا همان سرطان خون می‌شود.

پزشکان پیش‌بینی می‌کنند که او حداکثر یک سال زنده است و باید مدتی توی بیمارستان بستری بشود. ساداکو در بیمارستان با یک افسانه ژاپنی آشنا می‌شود که اگر کسی هزار درنای کاغذی بسازد هر آرزویی داشته باشد برآورده می‌شود.

برای همین ساداکو تصمیم گرفت «هزار درنای کاغذی» بسازد؛ ساداکو در حالی توی سن ۱۲ سالگی می‌میره که فقط توانسته بود ۶۴۴ درنا را بسازد؛ اما این پایان رؤیایش نبود و هم‌کلاسی‌هایش ۳۵۶ درنای کاغذی دیگر ساختند تا تعدادشان به همراه درناهای ساداکو به هزار رسید و بعد همه آن‌ها را به همراه ساداکو به خاک سپردند.

اتفاقی که برای ساداکو افتاد باعث شد «درنا» به یک نماد صلح تبدیل بشود و مجسمه ساداکو در هیروشیما و خیلی جاهای دیگر ساخته بشود و هرسال در سالروز مرگ او از سراسر دنیا برای ساداکو هزار درنای کاغذی با آرزوی صلح در تمام جهان ساخته می‌شود.

محمد نوری: ما هم تصمیم گرفتیم همین کار را انجام بدهیم و بخشی از برنامه ساخت درنا با روش اوریگامی توسط بچه‌ها باشد اما برای اینکه بتوانیم هزار درنا بسازیم نیاز به مشارکت بیشتری داشتیم.

پس اول تصمیم گرفتیم با کتابخانه‌های عمومی در فلسطین یا لبنان به‌صورت وبینار ارتباط بگیریم. پیام‌هایی ارسال کردیم اما متأسفانه در آن روزهای بحبوحه جنگ و بمباران همه آن‌ها یا تعطیل بودند یا خراب‌شده بودند و یا تبدیل به پناهگاه شده بودند.

البته همه آن‌ها برای ما آرزوی موفقیت داشتند و خیلی خوشحال بودند که ما به‌عنوان یک کتابخانه به یادشان بودیم و خواستیم برای امید و آرزوی صلح کاری انجام بدهیم. در گام بعدی ما برای اینکه بتوانیم به ساخت هزار درنا برسیم سراغ کتابخانه‌های شهرها و استان‌های مختلف در ایران رفتیم. به همه پیام و محتوای برنامه را ارسال کردیم تا در صورت موافقت با ما همراهی کنند و خوشبختانه از شمال تا جنوب ایران بیشتر از ۳۰ کتابخانه به‌صورت داوطلبانه با ما همراه شدند و این‌گونه شد که پیام صلح و دوستی ما از شهر گرگان و کتابخانه ما به تمام ایران با هزار درنای کاغذی پرواز کرد.

-خروجی نهایی و بازخوردهای درون‌سازمانی، استانی و ملی چطور بود؟

منیره شاکری فر: بازخوردها و واکنش‌ها به خبر، عکس‌ها و کلیپ‌های منتشرشده از این برنامه در پیام‌رسان‌های داخل سازمانی بسیار تشویق‌کننده بود و این برنامه به‌عنوان یک برنامه ویژه خلاقانه در سازمان منعکس شد.

محمد نوری: از روزنامه‌ها و رسانه‌های استانی گرفته تا در همین بهمن‌ماه سال جاری مطلبی از برنامه‌ها در روزنامه کشوری جام جم در صفحه ضمیمه قفسه کتاب منتشر شد. در مجموعه بازخوردهای خوبی را شاهد بودیم.

-ما شاهد بازتاب بین‌المللی این رویداد صلح محور بودیم، بازخوردهای جهانی به چه شکل بود؟

منیره شاکری فر: فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری ایفلا که در حوزه کتابخانه و کتابداری فعالیت می‌کند ارگانی مستقل، غیردولتی، بین‌المللی و غیرانتفاعی است که هدفش ارتقای تفاهم بین‌المللی، همکاری، گفت‌وشنود، پژوهش و توسعه در همه زمینه‌های کتابداری و کتابخانه‌ها در سرتاسر جهان است.

یکی از شاخه‌های «ایفلا» با نام «انسولیب»، فعالیت‌ها و دستاوردهای کتابخانه‌های حامی توسعه پایدار و محیط‌زیست را بررسی می‌کند و بستری برای ارائه داستان‌ها، رویدادها یا پروژه‌های جالب از کتابخانه‌های سراسر جهان فراهم می‌کند که از تعهدی سبز و پایدار پیروی می‌کنند.

به همین دلیل ما گزارشی از این برنامه را که با مضمون «ترویج گفتمان صلح که در روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه» انجام‌شده بود را برای خبرنامه سالانه انسولیب ارسال کردیم و خوشبختانه گزارش ما از میان گزارش‌هایی که از سراسر جهان برای چاپ در خبرنامه این سازمان جهانی ارسال می‌شود موردپذیرش قرار گرفت و در دومین شماره از چهارمین جلد خبرنامه ایفلا؛ انسولیب در دسامبر ۲۰۲۴ به چاپ رسید.

محمد نوری: طبق بررسی‌های انجام‌شده اولین بار است که گزارشی از فعالیت کتابداران ایرانی در این خبرنامه چاپ می‌شود و برای ما واقعاً باعث افتخار بود که نام ایران و پیغام صلح و دوستی را از کتابخانه‌های ایران به دنیا منتقل کردیم و توانستیم رسالت کتابدار و کتابخانه را در این زمان و تا جایی که توانش را داشتیم به انجام برسانیم.

به گزارش ایبنا، قصه هزار درنای ایران به همت منیره شاکری فر و محمد نوری دو کتابدار کتابخانه‌های بشارت و حافظ گرگان در دومین شماره از چهارمین جلد خبرنامه ایفلا؛ انسولیب در دسامبر ۲۰۲۴ به چاپ رسید.

منیره شاکری فر، متولد ۱۳۶۲ در گرگان، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد کتابداری است. وی ۱۶ سال سابقه کار در کتابخانه‌های عمومی را دارد که از این ۱۶ سال، حدود ۱۳ سال مسئولیت کتابخانه را بر عهده داشته و بارها در کنار همکارانش با قلمی کردن مقالاتی، در همایش‌های مختلفی حضور پیداکرده است.

محمد نوری، متولد ۱۳۶۵ در گرگان و دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات کتابخانه‌های عمومی است و از او در نشریات مختلف اشعار و مقالاتی منتشرشده است.

عذرخواهی کردن هم اصول و قواعد خاصی داره که باید به آن توجه شود

 

انتشارات زبان علم 

حامی کتاب و کتابخوانی 

بجنورد 

خراسان شمالی

نماز به زبان شعر / به قلم استا هفت هنر ایران استاد میرابی مقدم

 

انتشارات زبان علم 

حامی کتاب و کتابخوانی 

بجنورد 

خراسان شمالی

از دعا تا رضا / داستان کوتاه برای دانش آموزان

 

انتشارات زبان علم 

حامی کتاب و کتابخوانی 

بجنورد 

خراسان شمالی

گفت‌وگو با نویسنده اثر شایسته تقدیر بخش نقد ادبی جایزه جلال‌؛

شکاف میان نقد و خلق را پرکنیم/ سرمایه‌گذاری روی نقد در هر ساحتی ضرورت دارد

بهمن ناور مطلق گفت: جایزه ادبی جلال به بخش نقد توجه کافی نداشت در صورتی که اگر نقد نباشد ساحت خلق نیز ناقص می‌ماند، باید شکاف میان نقد و خلق پر شود تا بتوانیم یک جامعه منسجم و پیشرو از نظر فرهنگی داشته باشیم.

سرویس ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - سمیه خاتونی: بهمن نامور مطلق، نشانه‌شناس ایرانی و استادیار گروه فرانسه دانشگاه شهیدبهشتی است. او پس از سپری کردن دوره کارشناسی مترجمی زبان فرانسه، برای ادامه تحصیل به فرانسه عزیمت کرد و دکتری خود را در رشته ادبیات تطبیقی گرفت. او از سال ۱۳۸۱ تا سال ۱۳۸۸ دبیر و معاون پژوهشی فرهنگستان هنر بود و هم اکنون معاون پژوهشی خانه هنرمندان ایران است. از این استاد ادبیات، حدود ۳۸ عنوان کتاب تالیفی و ۱۶ عنوان ترجمه منتشر شده است. کتاب «دیرش روایی» از این نویسنده در هفدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد، در بخش نقد ادبی به عنوان اثر شایسته تقدیر انتخاب شد. در گفت‌وگوی پیش رو، خبرنگار ایبنا پرسش‌های خود را درباره این کتاب و مباحثی که در آن طرح و گسترده شده است، با نویسنده اثر مطرح کرده است.

‌وجود این کتاب در حوزه نقد ادبی قابل تامل است از این منظر که نظریه‌هایی روایی متفاوتی در حوزه زمان در روایت وجود دارد و نیاز آن حس می‌شد که کتابی در جمع‌بندی این آراء در این زمینه برای پژوهشگران کمک کننده باشد. با این وصف سوال اولم این است که در کتاب حاضر، کدامیک از رویکردهای زمانی در بستر کیفی و کمی را مورد مطالعه قرار داده‌اید؟

در این کتاب من از زاویه روایت‌شناسی به زمان نگاه کرده‌ام. زمان یکی از عناصر مهم و بنیادین روایت محسوب می‌شود که به سه بخش کلان تقسیم می‌شود، اولی بحث نظم است که من آن را به چینش ترجمه کردم، دومی مدت است که من آن را به دیرش ترجمه کردم و سومین بسامد است که در کتاب با عنوان شمارش آمده است. موضوع دیرش، موضوع اصلی کتاب است، که به طول، کشیدگی، سرعت و مدت مربوط می‌شود. روایت با زیرگونه‌های اصلی دیرش یعنی حذف، تلخیص، صحنه و درنگ به تنظیم تندی و کندی یا بلندی و کوتاهی زمان روایی نسبت به زمان داستانی می‌پردازد. در آینده، دو کتاب دیگر در موضوع چینش زمانی و بسامد و یا شمارش نیز منتشر خواهم کرد. در کتاب حاضر اصولاً ما زمان پرشی را مورد مطالعه قرار دادیم و زمان کلونوژیک مورد توجه نیست. همان‌طور که می‌دانید، زمان خطی و داستانی با زمان روایت متفاوت است و هر جا که زمان روایت از زمان داستانی تبعیت نکند، زمان پرشی رخ داده است.

درباره تفاوت زمان داستانی و روایی بیشتر توضیح دهید.

زمان داستان به طول زمان خطی‌ایی می‌گویند که بازه زمانی اثر را می‌شناساند، مثلاً در یک کتاب، ۲۰ سال از زندگی یک شخصیت را می‌بینیم اما الزاماً نه به صورت خطی و کامل، بلکه بخش‌هایی از این بازه زمانی در روایت به صورت پراکنده مطرح می‌شود، مثلاً سنت هومر در داستان‌نویسی اینگونه بود که از وسط داستان شروع می‌کرد، بعضی روایتگری‌ها مثل فیلم «گاندی» از آخر داستان شروع می‌کنند. پس این بازی کردن با زمان خطی یعنی گذر کردن، عدول کردن، تخطی کردن از زمان خطی، زمان پرشی نام دارد و درست در همین جاست که دست روایت‌پرداز باز است تا به آرزوی دیرینه انسان برسد که بازی با زمان است و به این شکل فرار از زمان خطی امکان‌پذیر می‌شود. پس ما در روایت از زمان داستانی تخطی می‌کنیم، داستان همان چیزی است که اتفاق افتاده اما روایت نحوه و در واقع مدل حکایت کردن ما از اتفاق و داستان است. دراین میان دیرش به معنای طول مدت است، یعنی شما طول مدت ۲۰ سال زندگی شخصیت را در ۲ساعت روایت می‌کنید، این کار بسیار بزرگ و سخت است اما چون از دیرباز به آن عادت داریم به چشم‌مان نمی‌آید و این مسئله که در این تبدیل چه اتفاقاتی می‌افتد را من در کتاب «دیرش روایی» توضیح دادم. اینکه چه چیزهایی باید حذف و چه چیزایی باید به گفتگو تبدیل شود و یا اینکه در کجا مکث یا درنگ داشته باشیم، اینها همه مباحث تخصصی‌ای هستند که در کتاب آورده‌ام.

چه فقدانی در حوزه روایت‌گری ایرانی دیدید، که انگیزه این پژوهش شد؟

در ابتدا دیرش را در روایت‌های ایرانی مقداری بررسی کردم و متوجه شدم که ما در روایت‌های ایرانی خیلی از این فرصت و امکان که روایت‌شناسی به ما می‌دهد استفاده نمی‌کنیم. یعنی عمدتاً یا از این بازی‌های زمانی خیلی استفاده نمی‌کنیم و یا استفاده‌های ناشیانه‌ای داریم و اگر در این حوزه، کتاب تخصصی داشته باشیم، مولفان ما می‌توانند از این فرصت‌هایی که روایت‌پردازی در اختیار آنها قرار می‌دهد، استفاده کنند و مطمئناً در خلق آثارشان موثر است و در این حوزه ارتقا پیدا خواهند کرد. موضوع کتاب یکی از آن سه حالت است و کتاب‌هایی با موضوع چینش و شمارش را هم در ادامه چاپ خواهم کرد. با این سه کتاب ما به سه امکان روایی که به آن نیاز داریم مسلط خواهیم شد. در سایر نقاط دنیا اصولاً این سه مبحث در یک کتاب آورده شده اما من سعی کردم در این مبحث جزئی‌نگرتر باشم و به صورت تخصصی هر کتاب را به یکی از این مباحث اختصاص داده‌ام.

بسیار عالی، آیا کاربست نظریه‌ای این کتاب در بستار تعریف ژار ژنت از زمان است؟

بله، بستار اصلی برگرفته از نظریات ژرار ژنت در حوزه زمان روایی است، اما در ادامه از ژنت عبور و عدول کردم و مباحث فیلسوفان دیگر مانند هانری برگسون و باشلار را نیز مطرح کرده‌ام و به بحث کشیده‌ام. برگسون و باشلار دو فیلسوفی هستند که هر کدام نگاه و رویکرد مختلفی به زمان دارند برگسون به توالی زمانی اعتقاد دارد اما باشلار به لحظات زمانی اعتقاد دارد. از نظر هانری برگسون هر زمانی در واقع حامل زمان‌های پیش از خود است و استمراری است که گذشته را به صورت هم‌زمان در خود دارد، اما از نظر باشلار اینطور نیست یعنی یک لحظه می‌تواند به خودی خود یک خلق تازه باشد و هیچ ربطی به گذشته نداشته باشد، که البته بعدتر از آن هم ژیل دلوز وارد می‌شود و نظریات برگسون را در هنر و سینما در باب زمان مطرح می‌کند. این بحث‌هایی که من در فصل آخر کتاب دارم، ژنتی نیستند. به همین خاطر اسم ژنت را در عنوان کتاب نیاوردم. در کتاب «بیش‌متنیت» که امسال چاپ کردم، رویکرد ژنت بیشتر دیده می‌شود. در این کتاب سعی کردم ژنت را به مخاطب ایرانی معرفی کنم و در فصل آخر پیشنهاد و نظر خود را دادم که می‌توانیم بیش‌متنیت تازه‌ای می‌توانیم داشته باشیم.

نظرتان درباره اینکه عمده پژوهشگران ایرانی بیشترین داده‌های خود را در مبحث زمان با نظریات ژنت تطبیق می‌دهند، چیست؟

پژوهشگران ایرانی هنوز با عمق کاری که ژنت در مبحث روایت کرد، آشنا نیستند. در شناخت این نظریه‌پرداز دو الی سه کتاب ترجمه شده، اما اینکه واقعاً شناخته شده باشد، خیر. در ایران به این شکل است که در هر دوره‌ای یک نظریه‌پرداز روی بورس است و همه به دنبال او می‌روند و ژنتی می‌شوند و یا بارتی و کریستیوایی! در صورتی که ساحت عمیق این نظریه‌پردازان را متاسفانه خوب درک نمی‌کنند. در کتاب «دیرش روایی» من با توجه به زمان ۲۰ ساله‌ای که از نظریات ژنت گذشته بود، از آن عدول کردم و نظریات دیگر را هم در کتاب داریم.

آیا در کتاب، جمع بندی شما را از جمع این آراء و نظریه‌ها در مبحث دیرش روایی می‌بینیم؟

در واقع بیشتر از آنکه تالیف باشد، ترکیب تازه‌ای از مجموع این نظریات را ارائه داده‌ام و سعی کردم اپوزیسیون تازه‌ای را مطرح کنم تا این حوزه غنی‌تر شود و تنها در حد روایت‌شناسی ژنتی باقی نماند. ژنت یکی از شاخه‌های روایت‌شناسی در جهان است، برگسون از دیگر نظریه‌پردازان است که دیگران خیلی با او کار نداشتند، قصد من ایجاد کمپوزیسیون جدیدی از همه این مباحث بود که در یکجا جمع شود. علاوه بر این در پایان کتاب یکی از رمان‌های ایرانی به نام «تنگسیر» نوشته صادق چوبک را با این نگاه نقد کردم تا ببینم چگونه می‌توان روی یک رمان ایرانی این پیکره مطالعاتی را پیاده کرد. بنده به غیر ار این کتاب، چندین مقاله با همین رویکرد نوشتم چرا که این فقدان را در روایت‌پردازی ایرانی در فیلم‌ها و داستان‌ها دیده بودم.

این کتاب بیشتر برای رمان‌نویسان مفید است و یا فیلمنامه‌نویسان؟ و یا هر دو؟

هر دوی این گروه‌ها به اضافه منتقدان. یعنی هم برای منتقدان و هم برای مولفانی در حوزه‌های ادبیات و هنر با روایت سروکار دارند.

در پایان به ارزیابی خود از جایزه ادبی جلال بپردازید و بگوئید این جایزه چگونه می‌تواند به رشد فرهنگی و ادبی ایران بیآنجامد؟

متاسفانه جایزه ادبی جلال به نقد توجه کافی ندارد. در صورتی که ما به همان اندازه که به خلق توجه داریم باید به نقد هم توجه کنیم. شما می‌بینید که در جایزه جلال گرایش‌ها و قالب‌های مختلفی در حوزه ادبیات وجود دارند، مانند داستان بلند و کوتاه و… اما در نقد تنها یک گرایش است که به آن نیز توجه کافی نشده است. به نظر من یکی از مشکلات جامعه ما، بی‌توجهی به نقد در همه ساحت‌هاست. نقد سیاسی، اجتماعی، ادبی و هنری و این مسئله در جایزه جلال نیز نمایان است. ما باید نقد را جدی‌تر بگیریم. چون اگر نقد نباشد ساحت خلق هم ناقص می‌ماند. اگر اروپا ادبیات خوبی دارد همه اینها را مرهون کسانی امثال ژنت است. ما باید روی نقد در هر ساحتی سرمایه‌گذاری کنیم نه اینکه آن را در حاشیه کارها قرار دهیم. نقد باید پیشگام و پیشرو کارهای هنری و ادبی باشد تا بتواند برای خالقان و مولفان راه را باز کند. متاسفانه در جامعه ما کلاً گفتمان نقد ضعیف است، به این دلیل که ما هنوز رابطه بین نقد و خلق را درک نکرده‌ایم و به نقد توجه نداریم در صورتی که نقد خوب منجر به خلق خوب خواهد شد. گسست میان نقد و خلق در جامعه ما مانند باقی گسست‌های است که در جامعه وجود دارد. باید شکاف‌هایی که بین صنعت و دانشگاه و در اینجا بین نقد و خلق وجود دارد را باید پر کرد تا بتوانیم یک جامعه منسجم و پیشرو از نظر فرهنگی داشته باشیم.

به همت نویسنده بجنوردی؛

کتاب «ایده‌پردازی در عصر هوش مصنوعی» به رشته تحریر درآمد

خراسان شمالی- حمید خسروی، نویسنده بجنوردی گفت: کتاب «ایده‌پردازی در عصر هوش مصنوعی» به همت انتشارات زبان علم در بجنورد چاپ و روانه بازار کتاب شد.

 

حمید خسروی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در بجنورد بیان کرد: هوش مصنوعی محیط اطراف ما را متحول می‌کند و این امری حیاتی است که همه باید از این فناوری آگاه باشند و آن را بپذیرند.

وی مطرح کرد: ایده‌پردازی همیشه یکی از چالش‌های اساسی و مهم برای تمامی علاقه‌مندان به موفقیت در هر حوزه کاری است؛ با این حال در عصر هوش مصنوعی، ایده و ایده‌پردازی وارد یک مسیر رشد شده و فرصت‌های شگرفی را برای همه فراهم کرده که می‌تواند به تحول در بسیاری از حوزه‌ها منجر شود.

خسروی افزود: در این عصر، از «حرف» تا «عمل»، فرایند تبدیل ایده‌ها به واقعیت‌ها به سرعت تغییر کرده است.

خسروی تصریح کرد: هوش مصنوعی به عنوان ابزاری برای تقویت تفکر خلاقانه و استراتژیک در ایده‌پردازی محسوب می‌شود.

وی تاکید کرد: با استفاده از یادگیری ماشینی و الگوریتم‌های پردازش زبان طبیعی، هوش مصنوعی می‌تواند در خلق ایده‌های نوآورانه، تحلیل داده‌ها و پیش‌بینی روندها کمک کند.

خسروی گفت: این کتاب در قطع جیبی در ۹۴ صفحه و به صورت دو رنگ در زمستان سال جاری به چاپ رسیده است.